Trihineloza

Trihineloza je bolest uzrokovana embrionima trihinele spiralis za vreme njihove migracije iz crijeva čovjeka u mišiće, a praćena je povišenom temperaturom, jakim bolovima u mišićima, oticanjem lica i veđa i eozinofilijom (povećanim brojem vrste belih krvnih zrnaca-eozinofila koji su znak za prisutnost parazita u telu).

Trihinele su sitni crvi koji podsećaju na vlas (grčki tricino = vlasast), a žive isključivo parazitskim životom u crevu i mišićima mnogih mesoždera i svaštojeda. Na čoveka može preći vrstaTrichinella spiralis (Owen, 1835.), i izazvati trihinelozu. Proširena je po čitavom svijetu, a posebno u krajevima gde se jede svinjsko meso. Ostale vrste koje se nalaze u divljoj prirodi daleko od čoveka nemaju značenja za humano-medicinsku parazitologiju. Bila je otkrivena prilikom obdukcije kao sitna larva u mišićima umrle osobe. U tom ju je stadijumu opisao Owen 1835. i nazvao Trichina spiralis.

Etiologija i epidemiologija:

Uzročnik trihineloze, Trichinella spiralis, može se razvijati samo kod sisara, i to kod mesoždera i svaštojeda. Stoga od trihineloze obolijevaju svinja, štakor, pas, lisica, medved i jazavac, a glavni domaćini su svinja i pacov. Budući da su pacovi kanibali i proždiru jedni druge, trihinela se prenosi sa pacova na pacova, a pacov se može zaraziti i zaraženim otpacima svinjskog mesa. Svinja se inficira proždirući zaraženog pacov ili hraneći se otpacima svinjskog mesa u klanicama, itd. Najvažniju etiološku ulogu za razvoj trihineloze ima trihinelozno svinjsko meso, sušeno, nedovoljno smrzavano (-15°C kroz tri nedelje ili naglo smrzavanje na -37°C ubija tihinelu) ili nedovoljno pečeno, naročito kobasice i šunka. Bolest se kod čoveka javlja sporadično (povremeno) ili u epidemijama. Češća je u SAD-u, no ima je i u drugim krajevima svijeta, a i kod nas se javlja sporadično ili u manjim epidemijama. Trichinella spiralis je parazit poprečnoprugaste muskulature. Odrasle trihinele su kratkotrajni stanovnici tankog crijeva. Tanke su poput konca, mužjaci su dugi od 1,4-1,6 mm, a ženke dvaput duže. Nalaze se u sluznici, no mogu prodrijeti i do mezenterijskih (trbušnih) limfnih čvorova. Pri jedenju zaraženog mesa čaure mišićnih trihina budu svarene, a tako oslobođeni paraziti prolaze u tanko crijevo, gde rastu i polno dozrevaju. Nakon dva dana dolazi do kopulacije (parenja). Od sedmog dana dalje viviparne (˝trudne˝) trihinele legu mlade u crevnim resicama. Nakon toga ženke uginu dok su mužjaci nestali iz creva još ranije, ubrzo nakon oplodnje. Jedna ženka može izleći preko 15.000 embriona. Embrioni prelaze limfnim putem u krvotok, a zatim u poprečnoprugastu muskulaturu, gde se savijaju i začaure. Začaurene larve su vrlo otporne te mogu ostati u životu, pa čak i u osoljenom i sušenom mesu životinja, pa i u nedovoljno kuhanom smrzavanom mesu. U muskulaturi čoveka mogu živeti do 30 godina. Najviše ih se nađe u muskulaturi za žvakanje, mišićima oka i grkljana, interkostalnim (međurebrenim) mišićima i dijafagmi. Tu ulaze među mišićna vlakna gde se počinju savijati u spiralu. Kao strana tela izazivaju u mišiću reaktivnu upalu. Tako se stvori ovalna cista, izdužena prema osovini mišićnog vlakna, okružena upalnim ćelijama među kojima ima mnogo eozinofilnih leukocita. Začaurene larve propadaju ukoliko ih ne proguta drugi nosilac. Tada će se u tankom crijevu onoga tko ih proguta otopiti ciste i iz njih izaći larve koje za nekoliko sati prodru u sluznicu creva gdje se ubrzo presvlače a za dva dana sazrevaju u mužjake i ženke. Oplođene ženke počnu na to polagati larve i time se zatvara životni ciklus trihinele.

Razvoj bolesti:

Prvi je intestinalni (crevni) stadijum, koji nije uvek klinički izražen. Počinje nakon inkubacije od 2 do 7 dana i traje nekoliko dana. Očituje se mučninom, povraćanjem i prolivima, bolovima u stomaku i znojenjem. Ako prvi stadijum nije izražen, bolest započinje simptomima drugog stadijuma. U drugom stadiju dolazi do migracije parazita i njihove invazije u poprečnoprugastu muskulaturu, a kao posledica toga razvija se akutni miozitis (upala mišića). Ovaj je stadijum karakterističan sa četiri glavna simptoma: povišenjem temperature, edemom lica i kapaka, bolima u mišićima i visokom eozinofilijom (preko 60 do 70% eozinofila). Ako ovaj stadijum ne završi smrtno, on prelazi u stadijum rekonvalescencije (oporavka) što traje nekoliko nedelja do nekoliko meseci. U to se doba savijaju mišićne trihinele, začaure se, a nakon 5-6 mjeseci u čaure se počinje nakupljati kalcijum. Ovako začaurene trihinele mogu u telu živeti i do 30 godina.

Tok i ishod bolesti: Zavisi od jačine invazije uzročnika kao i od kondicije zaražene osobe. Prema tome ima lakih oblika bolesti, koji mogu proći neprimetno, ali i različnih stupnjeva težine bolesti do onih najtežih, koji završavaju smrću. Smrtnost varira između 5-35 %.

Dijagnoza : Postavlja se na temelju anamnestičkih podataka (koje daje pacijent) i kliničkih simptoma, karakteristične krvne slike (eozinofilija), a potvrđuje se različitim laboratorijskim pretragama. Kasnije, nakon šestog do sedmog mjeseca, kada su čaure kalcifikovale, može se bolest dijagnostikovati rentgenskim pregledom.

Terapija:

Pouzdanog specifičnog leka za trihinelozu nema. Mintezolom (vrsta leka) može se uticati na intestinalni stadijum parazita, ali nije sigurno da on deluje na encistirane parazite. Odmah nakon jedenja mesa dolazi u obzir ispiranje želuca. Najvažnija je nega bolesnika, s kojim treba postupati kao sa svakim febrilnim bolesnikom. Danas se postiže znatno ublaženje simptoma kortikosteroidima.

Izvor: wikipedia