Influenca (Influenza equorum - grip, zarazni kašalj) je akutno, kontagiozno oboljenje konja  sa promenama na organima za disanje: zapaljenjem gornjih disajnih puteva, sero-mukoznim iscedkom iz nosa, dubokim i bolnim kašljem i konjuktivitisom. Pored konja oboljevaju magarci i mule sa istom kliničkom slikom.

Uzročnik influence je RNK virus iz roda Influenza familije Ortomyxsoviridae, klasifikovan u grupu influenca virusa tip A. Na osnovu karakteristika njegovih površinskih antigena, hemaglutinina (HA) i neuraminidaze (NA), podeljen je na podtipove A equi 1 (H7N7) i A Equi 2 (H3N8). Nijedan od dva subtipa nije infektivan za druge životinje i čoveka.

Epizootiologija

Virus influence je prvi put izolovan kod konja u Čehoslovačkoj 1956. godine i označen kao podtip A/eq/Prague/56 (H7N7). Podtip H7N7 je zatim detektovan u nekoliko evropskih zemalja kao i u Americi. A equi 1 je još uvek zastupljen u vakcinama za konje iako podaci u poslednjih dvadesetak godina govore da ovaj podtip perzistira na veoma niskom nivom u nekim delovima sveta ili je potpuno nestao, te se opravdano postavlja pitanje da li je danas uopšte prisutan u populaciji konja.

Slika 1. Cilijarni epitel

Slika 2. Cilijarni epitel treći dan nakon infekcije sa (proređene i grupisane cilije)

Slika 3. Šesti dan posle infekcije, zona epitela bez cilija

Inkubacija traje 1-6 dana, nekada i kraće od 24 sata. Prilikom infekcije sa podtipom A equi 1 inkubacija je od 1-8, najčešće od 2-5 dana; kod infekcije sa podtipom A equi 2 inkubacija je od 18 h do 5, odnosno 7 dana, najčešće 24-72 sata.

Bolest je akutnog toka, počinje povišenom temperaturom do 41C koja je obično dvofazna. Uporedo sa febrom dolazi do poremećaja opšteg stanja, depresije i inapetence. Razvija se kašalj koji može da traje i do tri nedelje. Nosni iscedak je u početku serozan, a za nakoliko dana, zbog bakterijskih infekcija, postaje mukopurulentan. Limfni čvorovi su povećani, konjuktive zažarene, javlja se suzenje i fotofobija. Opisani su edemi nogu i skrotuma, mijalgije, pa čak i pojava spastičnih kolika.

Na tok bolesti utiču način eksploatacije, hranjenja i držanja životinje. Klinički simptomi variraju od životinje do životinje, pri čemu su teški oblici sa komplikacijama naročito česti kada se obolela grla ne poštede od rada.

U celini grip konja je benigno oboljenje i uz adekvatnu simptomatsku terapiju i bez komplikacija traje oko nedelju dana. Posle 5-6 dana od početka bolesti telesna temperatura se vraća na normalu, kašalj postaje vlažan i traje od 1-3 nedelje. Eventualna uginuća ili hronična oboljenja kao posledica sekundarnih bakterijskih infekcija, zabeležena su kod ždrebadi, životinja u lošoj kondiciji i magaraca. Uginuća odraslih jedinki uzrokovana su sekundarnim razvojem pleuritisa, pneumonije ili petehijalne groznice. Kao posledica influence može se razviti hronični faringitis, bronhiolitis, alveolarni emfizem, sinusitis i upala vazdušnih kesa.

Pregledom krvi može se ustanoviti blago smanjenje broja eritrocita i koncentracije hemoglobina, u početku leukopenija sa limfocitozom, a kasnije sa razvojem sekundarnih bakterijskih infekcija i ileukocitoza.

Patoanatomski nalaz zavisi od tipa komplikacije koja se razvije i tipičan je za bakterijske infekcije. Sluznice gornjih respiratornih puteva su edematozne i hiperemične, ponekad sa tačkastim krvarenjima po traheji, u bronhijama i bronhiolama se nalazi rastegljiva sluz, a u težim slučajevima se zapažaju znaci bronhopneumonije, pleuritisa i krvarenja.

Kada se bolest potvrdi laboratorijski prijavljuje se zaraza i suzbija po odredbama saveznog veterinarskog Zakona.

Preventiva

Preventiva je najvažniji vid borbe protiv izbijanja i širenja influence. Pored obavezne izolacije obolelih primenjuje se i karantiniranje uvezenih životinja.

Imunoprofilaksa, odnosno vakcinacija sportskih konja protiv influence je obavezna (kod nas regulisana sportskim propisima) i sprovodi se po odgovarajućem programu. Vakcine protiv influence konja su inaktivisane, sadrže uglavnom oba podtipa virusa (H7N7 i H3N8) i često vrlo su kombinovane sa

Ždrebad se vakcinišu u starosti od 3 meseca, a bazalna vakcinacija je trokratna: prve dve vakcine sa daju u razmaku od od mesec dana (21-92 dana), dok sje treća vakcinacija 6 meseci posle druge. Revakcinacija se zatim vrši svake godine, dok se kod sportskih konja koji nisu stacoinirani na jednom mestu preporučuje revakcinacija dva puta godišnje. Poslednjih godina se kod ždrebadi I omadi preporučuje intenzivniji program vakcinacije na svaka 3 do 4 meseca sve do najahivanja. Ukoliko od poslednje vakcinacije prođe više od 12 meseci konji moraju da prođu kroz ceo postupak bazalne vakcinacije kao da ranije nisu vakcinisani.

Pojedini autori preporučuju poseban program vakcinacije na priplodnim ergelama:

1. ordžavati program buster vakcinacije svih konja protiv influence na 4 - 6 - mesečnom intervalu
2. buster vakcinacija kobila 4 - 6 nedelja pre ždrebljenja
3. započeti vakcinaciju ždrebadi sa 6 do 12 meseci starosti  trokratnom vakcinacijom u primarnoj seriji
4. buster vakcinacija mladih konja u 3 - 4 - mesečnom intervalu do navršene 2 godine starosti, kada je rizik od infekcije najveći
5. odrasle konje potencijalno izložene infekciji bustrerizovati na svakih 4 - 6 meseci

Imunitet koji se razvije nakon prirodne infekcije sa virusom influence traje duže od godinu dana i ne zavisi od visine titra cirkulišućih antitela. Osim razvoja snažnog serološkog odgovora, prirodna infekcija indukuje i velike količine specifičnih sekretornih virus-neutralizujućih IgA u nazalnom sekretu. Suprotno tome imunitet nastao posle vakcinacije konvencionalnim inaktivisanim vakcinama je kratkotrajan i u visokoj korelaciji sa titrom cirkulišućih antitela odgovornih za hemaglutinaciju antigena.

Značajni dokazi su presentovani pre deset godina dokumentujući da poluživot antitela protiv oba podtipa (H7N7, H3N8) virusa influence, koja se prenose putem kolostruma na ždrebad, iznosi 30 do 38 dana. Također je dokazano da većina zdrebadi vakciniasanih kobila ne reaguje na vakcinaciju u uzrastu od 3 meseca, odnosno da se bolji imuni odgovor postiže kod ždrebadi stare 6 meseci koja se u primarnoj seriji trokratno tretiraju vakcinom protiv influence.

U našoj zemlji vakcinacija konja protiv influence uglavnom se sprovodi jednom godišnje mada nije predviđena Zakonom o zdravstvenoj zaštiti životinja. Većina odgajivača, konjičkih klubova i sportskih štala za vakcinaciju koristi inaktivisane polivalentne vakcine protiv influence i herpesvirusnih infekcija konja.

Pročitajte drugi članak o ovoj bolesti

Piše: dipl.vet.spec. Petej Zoran

Literatura:

Allen G.P, Respiratory Infections by Equine Herpesvirus Typus 1 and 4, 2002, International Veterinary Information Servce, Ithaca, New York, USA 

Daly J.M, Mumford J.A, Influenza Infections, 2001, International Veterinary Information Servce, Ithaca, New York, USA 

Đukić Branislava, Sudska veterinarska medicina, 2001, Fakultet veterinarske medicine, Beograd 

Jones  S, Horse Health, Diseases and Vaccinations, 1999, Agriculture and Natural Resources, University of Arkansas 

Kölbl Sylvia, Pabst J, Equine Viral Arteritis: Some new strategies in diagnostic and control, 2001, Zbornik radova III savetovanja iz kliničke patologije i terapije životinja, Budva 

Milošević B, Jermolenko Gordana, Stankov S, Diferencijalna laboratorijska dijagnostika herpesvirusnih infekcija kod konja, 2002, Zbornik radova IV savetovanja iz kliničke patologije i terapije životinja, Budva 

Murphy FA, Gibbs EPJ, Horzinek MC, Studert MJ, 1999, Veterinary Virology, 3^rd, Academic Press, San Diego 

Timoney P.J, Equine Viral Arteritis, 2002, International Veterinary Information Servce, Ithaca, New York, USA 

Trailović D, Jermolenko Gordana, Andrić N, Jovanović M, Virusni abortus kobila i rinopneumonitis: etiopatogeneza, dijagnostika i profilaksa, 2002, Zbornik radova IV savetovanja iz kliničke patologije i terapije životinja, Budva 

Trailović D, Lazić S, Herpesvirusne infekcije konja: šta i kako dalje, 2000, Zbornik radova XII savetovanja veterinara Srbije, Vrnjačka Banja 

Trailović D, Krstić V, Đuričić Bosiljka, Lazić S, Jermolenko Gordana, Virusne respiratorne bolesti i njihov značaj u aktuelnoj patologiji konja na području Jugoslavije, 2001, Zbornik radova III savetovanja iz kliničke patologije i terapije životinja, Budva 

Trailović D, Respiratorne bolesti konja, 2000, Fakultet veterinarske medicine, Beograd 

Van Erek E, Lekeux P, Doses of Commom Drugs, 2005,International   Veterinary Information Servce, Ithaca, New York, USA 

Wilkins P.A, Henninger R, Reed S.M, Del Piero F, Acyclovir as Treatment for  EHV-1 Myeloencephalopathy, 2003, American Association of Equine Precticioners,  Lexington KY 

Wilson D.W, Vaccination Programs for Foals and Weanlings, 1999, AAEP Proceeding, Vol. 45, 260